Page 39 - 2024 ΛΕΥΚΩΜΑ ΚΡΗΤΗ

ΙΣΤΟΡΙΚΟΙ ΤΟΠΟΙ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ

( συνέχεια)

Ιστορία Σπιναλόγκας

H πρώτη φάση οικοδόμησης του φρουρίου από τους Ενετούς διήρκεσε από το 1579 έως το 1586.
Άρχισε να οχυρώνεται όταν οι Τούρκοι είχαν καταλάβει την Κύπρο και οι Ενετοί καταλάβαιναν ότι
σε λίγο θα ερχόταν και η σειρά της Κρήτης. Με την οχύρωση του νησιού αυτού οι Ενετοί ήθελαν
αφενός να διαφυλάξουν στον κόλπο της Ελούντας τα πλοία τους από τους πειρατές και από τον
τουρκικό στόλο, αλλά και να εξασφαλίσουν τις αλυκές της Ελούντας από όπου θα έπαιρναν το
αλάτι για την Μεσευρώπη αφού είχαν στερηθεί των παρομοίων της Κύπρου.

Επισκευές και μετατροπές στο φρούριο έγιναν πριν και κατά τη διάρκεια του Κρητικού πολέμου
(1645-1669).

Κατά την περίοδο της Ενετοκρατίας το φρούριο χρησιμοποιήθηκε για στρατιωτικούς σκοπούς. Τα

κτίσματα που υπήρχαν στο εσωτερικό του κάλυπταν τις ανάγκες εγκατάστασης της φρουράς. Την
περίοδο του κρητικού πολέμου (1645-1669) κατέφυγαν στη Σπιναλόγκα πρόσφυγες και
επαναστάτες (χαΐνηδες), που έχοντας σαν βάση τη νησίδα παρενοχλούσαν τους Τούρκους. Η
δράση τους διήρκεσε όσο οι Ενετοί κατείχαν το φρούριο, αφού με την συνθήκη παράδοσης του
Χάνδακα το 1669 η Σπιναλόγκα παρέμεινε στην κυριότητα της Βενετίας. Η Σπιναλόγκα παρέμεινε
Ενετική κτήση επί 65 χρόνια μετά την κατάληψη της υπόλοιπης Κρήτης από τους Τούρκους (1649)
χάρη στην ισχυρή οχύρωσή της. Σημειωτέον τα άλλα δύο σημεία της Κρήτης όπου συνέβη το ίδιο
ήταν η Σούδα και η Γραμβούσα.

Μετά την κατάληψη του νησιού από τους Τούρκους το 1715 στη Σπιναλόγκα διαμορφώνεται
σταδιακά ένας οικισμός αμιγώς οθωμανικός. Κατά τους πρώτους αιώνες της τουρκοκρατίας το
φρούριο περιθωριοποιείται και χρησιμοποιείται ως τόπος εξορίας και απομόνωσης. Όμως κατά
το τέλος του 19ου αι. τα δεδομένα αλλάζουν. Ο ρόλος του λιμανιού της Σπιναλόγκας
αναβαθμίζεται καθώς αποκτά άδεια εξαγωγικού εμπορίου. Κατά τα μέσα του 19ου αι. στη
νησίδα συγκεντρώνεται μεγάλος αριθμός κατοίκων, στην πλειονότητά τους έμποροι και ναυτικοί,
που επωφελούμενοι από την ασφάλεια του οχυρωμένου οικισμού εκμεταλλεύονται τους
εμπορικούς δρόμους της Ανατολικής Μεσογείου.

Η ζωή αυτού του οικισμού διακόπηκε απότομα λόγω των πολιτικών εξελίξεων που
διαδραματίστηκαν στην Κρήτη κατά τα τελευταία έτη του 19ου αι. Από το 1897 στο νησί και για
ένα έτος περίπου στη Σπιναλόγκα εγκαταστάθηκαν Γαλλικές στρατιωτικές δυνάμεις.

Η Κρητική Πολιτεία το 1903 θέσπισε την απομόνωση των λεπρών και αποφάσισε τη δημιουργία
Λεπροκομείου στη Σπιναλόγκα προκειμένου να υπάρχει η δυνατότητα μίας συντονισμένης

βοήθειας στους πάσχοντες από τη νόσο του Χάνσεν. Αρχικά συγκεντρώθηκαν εκεί όλοι οι λεπροί
της Κρήτης κι αργότερα από όλη την Ελλάδα. Η δύσκολη ζωή των αρρώστων, που διέμειναν στο
νησί έως το 1957, σηματοδότησε τον χώρο και το φόρτισε συναισθηματικά καθιστώντας το τόπο
μαρτυρίου και ιστορικής μνήμης.

36