Page 13 - 2024 ΛΕΥΚΩΜΑ ΚΡΗΤΗ

ΙΣΤΟΡΙΚΟΙ ΤΟΠΟΙ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ

(συνέχεια)

προξενώντας τους σημαντικές απώλειες. Όσα γυναικόπαιδα γλίτωσαν απ’ τη σφαγή, άλλα
έτρεχαν προς τα κελιά της ανατολικής πλευράς και άλλα έσπευδαν να ασφαλιστούν στην
πυριτιδαποθήκη.Σύντομα όλο το προαύλιο της μονής καλύφθηκε από πτώματα Ελλήνων και
Τούρκων, ενώ νέα στίφη πατώντας πάνω στους νεκρούς, έμπαιναν στο μοναστήρι.

Με το σάλπισμα της τρίτης εφόδου, ο Κωνσταντίνος Γιαμπουδάκης (ή σύμφωνα με άλλη
εκδοχή ο Εμμανουήλ Σκουλάς) ανατίναξε την πυριτιδαποθήκη της Μονής.

Από τα 966 άτομα που είχαν κλειστεί στο Αρκάδι μόνο 3 ή 4 κατάφεραν να ξεφύγουν, 114
αιχμαλωτίστηκαν ενώ οι υπόλοιποι σκοτώθηκαν. Ο ηγούμενος Γαβριήλ είχε σκοτωθεί πριν την
ανατίναξη της πυριτιδαποθήκης ενώ ο Δημακόπουλος και άλλοι εθελοντές που αιχμαλωτίστηκαν,
βρήκαν τραγικό θάνατο με λογχισμό. Και οι Τούρκοι όμως είχαν βαρύτατες απώλειες καθώς
1.500 ήταν οι νεκροί και τραυματίες τους, ενώ άλλες πηγές ανεβάζουν τον αριθμό τους στους
3.000. Ο Ν. Σακόπουλος κάνει λόγο για «καδμεία νίκη» των Τούρκων αφού η θυσία στο Αρκάδι
ήταν γεγονός «εφάμιλλον άλλων αξιομνημονεύτων επεισοδίων της εθνικής ημών ιστορίας, άξιον
να εγείρει τον θαυμασμόν και την συμπάθειαν…».

Ο αντίκτυπος του ολοκαυτώματος σε Ελλάδα και εξωτερικό ήταν τεράστιος και
κινητοποίησε σημαντικούς διαπρεπείς Ευρωπαίους όπως ο Γαριβάλδι, ο Τομαζέο και ο Ουγκόνα
υμνήσουν τους Κρητικούς και τους αγώνες τους.

Τεράστια ήταν η απήχηση που είχε στην υπόλοιπη Ελλάδα το ολοκαύτωμα του Αρκαδίου.
Πύρινα άρθρα υπέρ των Κρητικών και της επανάστασης, άρχισαν να γράφονται παντού. Όταν η
είδηση έφτασε στο εξωτερικό υπήρξε γενική κατακραυγή εναντίον της τουρκικής βαρβαρότητας.
Ενθουσιώδη ήταν τα άρθρα του ρωσικού τύπου ενώ στη Γαλλία ξύπνησαν μνήμες από το 1821.
Στις 18 Δεκεμβρίου 1866, βαρυσήμαντο άρθρο στους «Times» του Λονδίνου το οποίο συσχέτιζε
το Μεσολόγγι με το Αρκάδι, συνέχιζε:

«… δεν αμφιβάλλομεν ότι ο Κρητικός αγών θα δρέψει τους καρπούς του φρικαλέου

τούτου κατορθώματος… Καίπερ διαρκώς ποθούντες την όσον το δυνατόν επί
μακρότερονχρόνοναναβολήν του Ανατολικού ζητήματος πάντες ουχ ήττον ημείς οι εν Αγγλία
είμεθα φιλέλληνες μάλλον ή φιλότουρκοι και ουδείς ημών εύχεται να παραταθεί αιωνίως η
τουρκική κυριαρχία…».

«Η ηρωική μονή, η δίκην φρουρίου αγωνισαμένη, αποθνήσκει ως ηφαίστειον. Τα Ψαρά

δεν είναι επικότερα το Μεσολόγγι δεν ίσταται υψηλότερον».

Πηγές: ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΕΘΝΟΥΣ, τ. ΙΓ’ ,ΕΚΔΟΤΙΚΗ ΑΘΗΝΩΝ

10