Page 9 - 2024 ΛΕΥΚΩΜΑ ΚΡΗΤΗ

ΙΣΤΟΡΙΚΟΙ ΤΟΠΟΙ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ

ΜΟΝΗ ΑΡΚΑΔΙΟΥ – Η ΜΕΓΑΛΗ ΘΥΣΙΑ

Μια από τις λαμπρότερες και ενδοξότερες σελίδες της νεότερης ελληνικής ιστορίας, είναι
το ολοκαύτωμα της Μονής Αρκαδίου της Κρήτης, στις 9 Νοεμβρίου 1866. Η Μονή και η ανατίναξη
των πολιορκημένων σ’ αυτή, έγιναν σύμβολα ηρωισμού και αυτοθυσίας και προκάλεσαν μεγάλη
εντύπωση σε Ευρώπη και Αμερική, ενισχύοντας το φιλελληνικό ρεύμα. Δεν είναι γνωστό πότε

ακριβώς χτίστηκε η μονή, πιθανότατα όμως ιδρύθηκε μεταξύ 961 και 1204 ή στα πρώτα χρόνια
της Βενετοκρατίας (12ος αι.). Ιδρυτής της θεωρείται κάποιος μοναχός Αρκάδιος.

Στο πρώτο μισό του 16ου αιώνα, γνώρισε μεγάλη ακμή, όμως μετά την άλωση της Κρήτης
από τους Τούρκους (1669), δοκιμάστηκε σκληρά.

Γύρω στο 1730, είχε αποκτήσει ξανά την παλιά του αίγλη και σύμφωνα με την έκθεση του
Γάλλου πρόξενου στο Ηράκλειο, θύμιζε «την αρχοντιά των μοναστηριών της Γαλλίας» και είχε

εκατό μοναχούς.Το 1822, εξοντώθηκε στο Αρκάδι ο περιβόητος επιδρομέας Γετιμαλής με τους
άντρες του που είχαν εγκατασταθεί σ’ αυτό για να επιτηρούν την περιοχή.

Η επανάσταση του 1866 στην Κρήτη

Το 1861, διορίστηκε στην Κρήτη ως διοικητής, ο Ισμαήλ πασάς, εξισλαμισμένος Έλληνας,

που είχε διατελέσει προηγούμενος υπουργούς Εμπορίου της Υψηλής Πύλης. Η κατάσταση στο
νησί επιδεινώθηκε και οι Κρητικοί έβλεπαν ότι δεν μπορούσαν να ελπίζουν στη βελτίωση των
συνθηκών που επικρατούσαν, παρά μόνο με επανάσταση.

Στις 14 Μαΐου 1866, περίπου εκατό πληρεξούσιοι από διάφορες περιοχές της Κρήτης
συγκεντρώθηκαν κοντά στα Χανιά και συνέταξαν αναφορά προς τον σουλτάνο, από τον οποίο
ζητούσαν βελτίωση του φορολογικού συστήματος, σεβασμό της χριστιανικής θρησκείας,
αναγνώριση του δικαιώματος του πληθυσμού να εκλέγει ελεύθερα τους δημογέροντες και τη

λήψη μέτρων για την οικονομική ανάπτυξη της Κρήτης.

Επίσης, έστειλαν μυστικό υπόμνημα προς τους μονάρχες της Μ. Βρετανίας, της Γαλλίας
και της Ρωσίας και τους καλούσαν να ενεργήσουν για ενωθεί η Κρήτη με την Ελλάδα ή
τουλάχιστον να μεσολαβήσουν να χορηγηθεί στο νησί «πολιτικός οργανισμός» που θα
αντιμετώπιζε τα προβλήματα του λαού.

Ανάμεσα στους Κρητικούς που συγκεντρώθηκαν, ήταν και ο ηγούμενος της

ΜονήςΑρκαδίου Γαβριήλ Μαρινάκης, από τους πρωτεργάτες της Επανάστασης, ενώ το Αρκάδι
είχε γίνει κέντρο της επαναστατικής κίνησης της περιοχής.

Ο Ισμαήλ πασάς, όταν διαπίστωσε ότι οι διαταγές του για τη διάλυση της επαναστατικής
επιτροπής που βρισκόταν στη Μονή Αρκαδίου δεν έφεραν κανένα αποτέλεσμα, έστειλε στις 29
Ιουλίου στρατιωτική δύναμη από το Ρέθυμνο .

Η Πύλη εν τω μεταξύ, για να καταπνίξει την επανάσταση στην Κρήτη, έστειλε στη
μεγαλόνησο τον Μουσταφά Ναϊλή πασά, που είχε το προσωνύμιο «Γκιριτλής» (Κρητικός), επειδή

6